Ai sẽ chinh phục núi Lang Bian?

Visit Dalat's Blog - Ngọn lửa giữa sàn nhảy múa theo âm điệu cồng chiêng khi thâm trầm như ánh mắt vời vợi của già làng, khi uyển chuyển tựa nhịp chân tới bờ suối ban mai. Bập... bùng! Tùng... bi...! Men rượu hay đôi má đôi mươi hồng lựng và ánh mắt lấp lánh ngỡ có vì sao lạc vào của thiếu nữ ngồi chêm nước, chuyển cần mời khách thưởng thức từng ngụm rượu đắm say... đã khiến tâm hồn chàng xao xuyến.

Nghiêng ngả chóe rượu nhấp nhánh ánh thời gian trăm năm. Những gương mặt vuông vức mày đồng hun nhòa đi. Riêng đôi mắt mênh mang có vì sao đậu lại rõ nét và rất thực. Một nét nhạc bừng lên tươi sáng với tiết tấu rộn rã: "... Hát lên đi và cùng em đi khắp núi đồi. Múa múa quanh vòng và cùng em múa quanh lửa hồng...".

Anh bạn nhạc sĩ vốn xuất thân từ một dòng học nhạc công của cung đình Huế đã cho tôi hay khởi đầu mối tình - tác phẩm "Hoa Lang Bian" của mình như thế. Và người đẹp xã Lát - một hiện thân của nàng Bian huyền thoại trong đêm hội kia hiện là người vợ dịu hiền của anh. Cảm xúc không dừng lại - khi trở thành người cha, nhạc sĩ viết tiếp những dòng nhạc hòa quyện giữa hai tâm hồn: "Nu, nu mê, nu lơi":

À ơi, con ơi, con ời!

Ngủ ngon nghe con

Vì Lang Bian yêu thương

Cao nguyên này con gìn giữ lấy

Con là tất cả mùa xuân..."

(Lời Mẹ Ru - Đình Nghĩ)

Âm hưởng lời gian - giao trên ngân nga trong tâm trí tôi trên đường về xã Lát. Ngẩn ngơ và trí tưởng tượng cứ chắp cánh bay bổng trước mỗi ngọn đồi như bát úp, trước áng mây trắng như bông lơ lửng trên nền trời xanh của đỉnh Lang Bian huyền thoại. Chuyện xưa kể rằng: Thuở ấy, đất trời ở chung với nhau, sống gần gũi nhau và có chung tiếng nói. Các sắc tộc con cháu K'Bùng và Ka Kông (hai vị thần sinh ra loài người) được Yàng phái xuống một con chim trắng, chim bay dẫn người đi tìm vùng đất lành để định cư. Đi mãi, đi mãi cho tới khi đến vùng xã Lát ngày nay thì chim trắng liệng tròn 3 vòng. Con cháu của K'Bùng và Ka Kông đã dừng chân để xây dựng một vương quốc trù phú. Tạ ơn Yàng, con người và muông thú, cỏ cây cùng nhau vác đất, đội đá đắp đàn cúng Yàng. Ngọn núi Lang Bian chính là dấu tích đàn tạ ơn trời đất trong thuở hồng hoang.

Hơn 10 năm trước, già làng Ha Kroong Kar kể vậy. Song tôi nhiều lần nghe các già làng khác cũng như một cô bạn người Lát đang công tác tại phòng VH-TT huyện Lạc Dương say sưa với truyền thuyết: Thuở xưa, tộc Lát có một tù trưởng trẻ, khỏe mạnh tên là Lang. Chàng đã đem lòng yêu thương nàng Bian xinh đẹp, con tù trưởng Jrềnh của bộ tộc Sre. Nàng Bian ưng bắt Lang làm chồng như tù trưởng Jrềnh không chịu bởi giữa tộc Sre và Lát có mối thù từ lâu. Đau khổ vì cha rẽ duyên, Bian đã băng qua nhiều cánh rừng, ngọn suối tìm Lang. Họ ngồi trên một ngọn núi mặc cho đêm xuống, trăng lên, sương tan, nắng xế... Đôi tình nhân quyết định không rời nhau dù có phải chết và họ đã thể hiện được sự thủy chung của mình. Dãy núi Lang Bian chính là biểu tượng của mối tình son sắt.


Đứng bên hồ Xuân Hương (Đà Lạt) nhìn qua sân Golf, du khách dễ nhận ra hai ngọn Lang Bian (trên độ cao 2.169m so với mặt biển) tựa bộ ngực căng tràn sức sống của thiếu nữ nằm ngửa nhìn trời xanh mênh mang. Đó chính là nàng Bian!

lần này về xã Lát, tôi lại bồi hồi nghe Lơ Mu Ha K'Roong - Chủ tịch UBND huyện Lạc Dương kể vậy. Kéo một cần rượu thật sâu, anh thoáng suy tư rồi buông lời:

- Sẵn sàng đánh đổi sự sống để giữ lấy tình yêu vĩnh hằng - Lang Bian là thế! Nhà báo có bao giờ tin nàng Bian sẽ hồi sinh không?

- Không! Nàng chưa bao giờ mất! Nàng luôn tồn tại trong trái tim của bao thế hệ nối tiếp nhau - Buột miệng trả lời trong lúc tâm trí ngân nga khổ thơ:

"... Bay trên đỉnh ngàn năm mây trắng

Chàng Lang ôm vầng trăng Bian mơ ngủ

Hai đứa trẻ đánh cồng chiêng ca lời tìn sử

Đôi bờ nhật nguyệt soi bóng nước xanh...".

(Trên đỉnh ngàn năm mây trắng - Hoàng Như Thủy An)

Thoáng nhận thấy gương mặt hai vợ chồng Lo Mu Ha K'Roong sáng bừng hạnh phúc bên nhau, tôi sực nhớ câu chuyện tình của họ. Ha K'Roong không phaỉ là người ở huyện Lạc Dương nhưng theo tiếng gọi của trái tim nên đã ưng để người thiếu nữ xinh đẹp của xã Lát bắt làm chồng. Anh đã đến và gắn bó, tạo dựng CHUNG - RIÊNG từ mảnh đất này.

- Chẳng phải đã có một chàng Lang và nàng Bian đang chung sống hạnh phúc trong căn nhà này sao!

Hai vợ chồng Ha K'Roong nhìn nhau ngượng ngùng và xúc động. Và dĩ nhiên là tôi bị chủ nhà trao cần "phạt"...

Xã Lát (huyện Lạc Dương) cách Đà Lạt khoảng 12 km. Nơi đây hiện có trên 3.000 người Lạch và Chil. Đà Lạt theo dự án VIE 98.003 của tổ chức du lịch quốc tế (OMI) xác định là hạt nhân du lịch của vùng số 3 là một trong 4 vùng du lịch của Việt Nam. Thế nhưng du lịch Đà Lạt nói riêng và trong cả nước nói chung hiện chưa có nhiều loại hình du lịch dã ngoại, du lịch thể thao, nghiên cứu... Trong khi đó cùng với nét quyến rũ của hồ, thác và rừng thông, xã Lát - Lang Bian còn hấp dẫn du khách bởi bản sắc văn hóa, truyền thống phong phú và đa dạng. Đó chính là cơ sở để VYC (Cty du lịch TNXP - lực lượng TNXP TP. Hồ Chí Minh) làm dự án số 140/CV-93 ngày 17.9.1993 trình UBND tỉnh Lâm Đồng xin nhận đầu tư và khai thác khu Lang Bian.

Qua lượng khách du lịch đến Đà Lạt trong 9 tháng đầu năm đã tăng nhanh so với các năm trước, nhiều nhà quản lý kinh tế đã dự đoán năm 1995, Đà Lạt sẽ đón khoảng 1 triệu du khách trong và ngoài nước. Con số này không ngừng tăng khi mô hình Làng sắc tộc du lịch xã Lát trở thành hiện thực. Dự án đầu tư và phát triển du lịch Lang Bian của VYC nhằm phục hồi và bảo tồn nền văn hóa dân tộc của các sắc tộc ở Nam Tây nguyên. Cùng với các loại hình du lịch như tổ chức leo núi, cắm trại, dù lượn... dự án còn có tham vọng sẽ tổ chức du lịch chuyên đề nghiên cứu dân tộc học, cư dân bản địa, về các lĩnh vực: văn hóa nghệ thuật, phong tục tập quán và các ngành nghề truyền thống của đồng bào các dân tộc tại xã Lát. Dẫu sao thì cũng trong bước đầu VYC xuất hiện nơi đỉnh núi Lang Bian. Thành công hay thất bại là điều nằm ở phía trước. Song tin rằng rồi sẽ có một xã Lát với dáng dấp thực sự nguyên sơ hấp dẫn du khách bởi những nếp nhà sàn và cảnh sinh hoạt lễ hội cồng chiêng, đâm trâu, dệt lụa, giã gạo chày đôi... Với bức tranh tương lai sống động ấy, có lẽ cấp ủy, chính quyền Lạc Dương sẽ không phải bận bịu với chuyện "xóa đói giảm nghèo", và người xã Lát sẽ chẳng phải dấn bước sâu vào rừng để lo bữa ăn hàng ngày... Không có một VYC hôm nay khắc sẽ có một VYC khác sẽ giúp Lang Bian trở lại giá trị đích thực... Khi viết những dòng này, tôi sực nhớ và thấm thía chiều sâu của câu hỏi: - Nhà báo có tin nàng Bian sẽ hồi sinh không?

Ai sẽ chinh phục được Lang Bian và khiến nàng Bian trỗi dậy vẻ đẹp thuở xưa?!

Tác giả: BÌNH NGUYÊN